top of page

Η σημασία που έχουν οι κούρνιες για τις κότες

Υλικά, θέση, κατασκευές για τις κούρνιες.

Τι είναι οι κούρνιες; 


Κούρνια είναι το σημείο εκείνο που η κότα επιλέγει για να ξεκουραστεί (κουρνιάσει) και να κοιμηθεί το βράδυ, σχεδόν τελείως ακίνητη. Οι  κούρνιες είναι συνήθως ένα υπερυψωμένο σημείο στο κοτέτσι ή ένα κλαδί δέντρου στη φύση, προστατευμένο από τον καιρό και τους φυσικούς εχθρούς.


Οι κούρνιες είναι από τα πιο σημαντικά εξαρτήματα του κοτετσιού και γενικά του χώρου διαβίωσης των ορνίθων. Από αρχέγονο ένστικτο οι κότες αναζητούν ένα υπερυψωμένο ασφαλές σημείο για να κουρνιάσουν τη νύχτα, το οποίο να προστατεύεται από τον καιρό και το οποίο να μην είναι εύκολα προσβάσιμο τουλάχιστον από τους φυσικούς εχθρούς που ζουν και κυκλοφορούν στο έδαφος. 

Κουρνιάζοντας σε φυσικά κλαδιά ή τεχνητές κούρνιες οι κότες επίσης αποφεύγουν τα ζωύφια και τα παράσιτα καθώς και το υγρό έδαφος.

Οι κούρνιες είναι ακόμα κατάλληλες για να ξεκουραστεί και να ηρεμήσει η κότα κατά τη διάρκεια της ημέρας, συνήθως απασχολούμενη με τον καθαρισμό του πτερώματος της ή παίρνοντας έναν μικρό υπνάκο.


Οι κούρνιες πρέπει να έχουν όλες τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να τις προτιμούν και να μαζεύονται οι κότες να κοιμηθούν εκεί την νύχτα. Αν έχουμε μεγάλο ανοικτό χώρο και οι κότες κυκλοφορούν ελεύθερες χωρίς φόβο επιθέσεων από αρπακτικά, οι κότες μας θα βρουν μόνες τους τον καταλληλότερο φυσικό χώρο για να κουρνιάσουν. Αν όμως θέλουμε να μαζεύονται στο κοτέτσι μας και να τις περιορίζουμε τη νύχτα, τότε πρέπει οπωσδήποτε να τους εξασφαλίσουμε κούρνιες κατάλληλες και ασφαλείς για ξεκούραση και ύπνο, ώστε να μάθουν και να θέλουν να γυρίζουν κάθε βράδυ εκεί.


Η καταλληλότητα της κούρνιας είναι πολύ σημαντική αν αναλογιστεί κανείς ότι οι κότες περνούν πάρα πολλές ώρες εκεί σχεδόν ακίνητες. Το υλικό, η θέση, το σχήμα και το μέγεθος, η διαρρύθμιση είναι όλοι σημαντικοί παράγοντες για την ευημερία των πτηνών μας. Έχει παρατηρηθεί ότι οι καλά ξεκουρασμένες κότες είναι σαφώς πιο υγιείς και αποδοτικές σε αυγά και κρέας, ενώ αντίθετα λάθη στις κούρνιες μπορεί να έχουν ως συνέπεια κουρασμένες, μη αποδοτικές κότες, με τραυματισμούς, που ξοδεύουν πολύ από την ενέργειά τους στην αποκατάσταση του οργανισμού τους παρά στην παραγωγή αυγών και στην αύξηση του βάρους τους.


Ας δούμε μερικούς παράγοντες που είναι σημαντικοί όταν τοποθετούμε κούρνιες:


Θέση


Το πρώτο πράγμα που ελέγχει η κότα όταν πρόκειται να κουρνιάσει είναι η θέση. Εδώ προέχει η αίσθηση ασφάλειας, δηλαδή πού αισθάνεται η κότα ότι μπορεί να διανυκτερεύσει χωρίς κίνδυνο.

Επίσης θα πρέπει να έχει σχετικά εύκολη πρόσβαση στο σημείο χωρίς να κινδυνεύει να τραυματιστεί. Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί τραυματισμοί στα πόδια (πρησμένα πόδια και οιδήματα στα πέλματα) δημιουργούνται όταν οι κότες πηδούν από σημεία που είναι ιδιαίτερα ψηλά. Αυτό έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία και την αποδοτικότητα της κότας.


Πρέπει να έχουμε υπόψη ότι οι κότες κάνουν τον μεγαλύτερο όγκο των κουτσουλιών τους κατά τη διάρκεια της νύχτας. Άρα, θα υπάρχει πάντα μεγάλη συγκέντρωση περιττωμάτων κάτω από τις κούρνιες, που σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε προβλέψει εύκολη προσβαση για να μπορούμε να καθαρίζουμε συχνά. Ακόμα, πρέπει να είναι έτσι τοποθετημένες οι κούρνιες ώστε, αν υπάρχουν διαφορετικά επίπεδα, να μην κουτσουλούν οι κότες πάνω σε αυτές που κουρνιάζουν από κάτω. Είναι απαραίτητο να φροντίζουμε να μην υπάρχουν κάτω από τις κούρνιες ποτίστρες και ταϊστρες γιατί σίγουρα θα βρωμίζονται.


Άλλα πράγματα που πρέπει να προσέξουμε είναι οι κούρνιες να βρίσκονται σε σκοτεινό σημείο όταν βραδιάζει και να μην υπάρχουν εκεί ρεύματα αέρα.  Σε άλλο άρθρο έχουμε πει ότι το κοτέτσι πρέπει οπωσδήποτε να αερίζεται ακόμα και τον χειμώνα, όμως οι κότες δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να κουρνιάζουν σε ρεύματα αέρα.


Τέλος, είναι καλό οι κούρνιες να βρίσκονται όλες ψηλότερα από τις φωλιές που γεννούν οι κότες μας τα αυγά τους, αλλιώς είναι πολύ πιθανό καποιες κότες να κοιμούνται μέσα στις φωλιές. Αυτό πρέπει οπωσδήποτε να το αποφύγουμε γιατί αλλιώς οι φωλιές θα είναι μόνιμα λέρωμένες με κουτσουλιές και επίσης θα ενοχλούνται οι κότες που πιθανώς θέλουν να κλωσήσουν.


Υλικά


Οι κούρνιες μπορεί να είναι φτιαγμένες από διάφορα υλικά, όπως ξύλο, μέταλλο, πλαστικό. Οι σημαντικότερες παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψη  για την επιλογή του υλικού είναι η πρόσφυση, να μην γλιστράει δηλαδή, και η διαχείριση της θερμότητας. Οι κότες θα πρέπει να μπορούν να κρατηθούν εύκολα πάνω στην κούρνια και να μην γλιστρούν, ενώ το υλικό θα πρέπει να μην υπερθερμαίνεται ούτε να παγώνει σε ακραίες καιρικές συνθήκες. Ειδικά στο κρύο, μπορεί να δημιουργηθούν κρυοπαγήματα στα δάχτυλα.


Γενικά αν οι κότες δεν βολεύονται γρήγορα στην κούρνια και χάνουν εύκολα την ισορροπία τους, τότε παραμένουν αναστατωμένες και επικρατεί  ανησυχία στο κοτέτσι και οι φιλονικίες για την καλύτερη θέση δεν σταματούν γρήγορα. (Εδώ να θυμηθούμε ότι οι κότες παίρνουν πολύ στα σοβαρά την ιεραρχία τους και έτσι τα καλύτερα σημεία μοιράζονται ανάλογα με τη θέση στην κοινωνική πυραμίδα, χωρίς πάντα να αποφεύγεται η...κρεβατομουρμούρα και οι τσακωμοί πριν ηρεμήσουν και κοιμηθούν).


Το υλικό που υπερτερεί σχεδόν σε όλα τα σημεία είναι το ξύλο, είτε ως δοκαράκι κομμένο στα μέτρα και σχήμα που θέλουμε είτε ως φυσικό κλαδί. Το ξύλο προσφέρει καλή πρόσφυση και δεν μεταφέρει θερμότητα. Το βασικό του μειονέκτημα είναι ότι μπορεί να γίνει φωλιά για ψύλλους και άλλα παράσιτα που βρίσκουν καταφύγιο την ημέρα στις ρωγμές του και την νύχτα ορμούν και πίνουν το αίμα των πτηνών μας. Γι αυτό αν χρησιμοποιούμε ξύλο καλό είναι να απολυμαίνουμε τακτικά με ασβέστη ή πετρέλαιο και να αποφεύγουμε να ενώνουμε το ξύλο απ' ευθείας με τους τοίχους γιατί εκεί ακριβώς κάνουν τη φωλιά τους τα παράσιτα.


Το μέταλλο δεν έχει πρόβλημα με τα παράσιτα αφού δεν υπάρχει μέρος για να κρυφτούν. Όμως, γλιστράει και, κυρίως, παγώνει στο κρύο. Μια λύση σε αυτά τα προβλήματα είναι να τυλίξουμε την μεταλλική κούρνια με κάποιο λάστιχο, πχ περιτυλίγοντας γύρω από την κούρνια μια ανοιγμένη σαμπρέλα, ή ακόμα και πανί. Το πρόβλημα αυτών των υλικών είναι ότι λερώνονται εύκολα και καθαρίζονται δύσκολα. Μπορούμε όμως, αν έχουμε την υπομονή, να τα αντικαθιστούμε μετά από κάποια περίοδο χρήσης.


Κατασκευαστικά


Έχει μετρηθεί ότι όταν οι κότες κουρνιάζουν το μεγάλο μέρος του βάρους τους το σηκώνει το στέρνο (το οστό του στήθους), με το οποίο στηρίζονται πάνω στην κούρνια, κι όχι τόσο τα πόδια τους. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για το πλάτος και το σχήμα της πάνω επιφάνειας της κούρνιας. Οι κότες δεν κουρνιάζουν με τον ίδιο τρόπο που το κάνουν άλλα, μικρά, πουλιά. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν ανάγκη να "χουφτώνουν" την κούρνια με τα δάχτυλά τους, το αντίθετο μάλιστα, η κούρνια, αν είναι κυλινδρική, πρέπει να έχει τέτοια διάμετρο ώστε τα δάχτυλα της κότας να μην μπορούν να την αγκαλιάσουν και να ενωθούν.


Επειδή μάλιστα δεν έχουν όλες οι κότες το ίδιο μέγεθος και βάρος, έχει βρεθεί ότι μια από τις καλύτερες λύσεις είναι η πάνω επιφάνεια της κούρνιας να έχει πλάτος τουλάχιστον 6 πόντους και να είναι επίπεδη, ώστε όλο το πόδι της κότας να ξεκουράζεται επάνω και, κυρίως, να παρέχεται καλή στήριξη στο στέρνο που σηκώνει το περισσότερο βάρος της κότας και μπορεί να υποστεί κακώσεις, οι οποίες υποβαθμίζουν την υγεία της κότας και μειώνουν την αποδοτικότητά της. Γι αυτό αν χρησιμοποιήσετε, για παράδειγμα, δοκούς 4x6 ή 5x10 εκ. φροντίστε η μεγάλη διάσταση να είναι η πάνω (αυτή που πατούν οι κότες). Καλό είναι επίσης να στρογγυλέψουμε τις ακμές (τις γωνίες) του δοκαριού, εκτός αν αυτό είναι τόσο πλατύ που δεν υπάρχει επαφή των δαχτύλων των πουλιών με αυτές.


Τοποθετήστε την πιο χαμηλή κούρνια σε ύψος περίπου 45 εκ. από το έδαφος και φτιάξτε σκαλωτά το επόμενο επίπεδο 30 πόντους πιο ψηλά, φροντίζοντας να μην είναι κατακόρυφα πάνω από το προηγούμενο, αλλιώς οι κότες θα λερώνουν αυτές που κουρνιάζουν από κάτω.


Αν έχετε αρκετό χώρο ή λίγα πουλιά φτιάξτε μόνο ένα επίπεδο, στο πιο ψηλό σημείο που γίνεται. Επειδή οι κότες από ένστικτο αναζητούν το πιο ψηλό και ασφαλές σημείο, αυτό θα μειώσει τους τσακωμούς για το πιο ψηλό κλαδί.


Υπολογίστε περίπου 20-25 εκατοστά οριζόντιου χώρου για κάθε πουλί, ώστε να υπάρχει μια άνετη διαβίωση. Παρόλα αυτά, όταν έχει κρύο θα παρατηρήσετε ότι οι κότες κουρνιάζουν η μια πολύ κοντά στην άλλη για να ζεσταίνουν τον αέρα που παγιδεύεται ανάμεσα στα φτερά τους και να κρατούν έτσι ζεστά τα σώματά τους.


Φροντίστε απαραιτήτως να υπάρχει "σκάλα" για να μπορούν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν οι κότες και από την πιο ψηλή κούρνια, χωρίς να χρειάζεται να πετούν ή να προσγειώνονται με δύναμη στα πόδια τους, γιατί αυτό φέρνει τραυματισμούς (πρηξίματα στα πόδια) και αναστάτωση.


Αν η κούρνια είναι ξύλινη, βιδώστε στους τοίχους μεταλλικά στηρίγματα και στερεώστε τις κούρνιες πάνω τους, έτσι ώστε να μην ακουμπά το ξύλο απ' ευθείας στον τοίχο. Αυτό θα μειώσει των κίνδυνο ζωυφίων που φωλιάζουν συχνά ακριβώς στις σκοτεινές ρωγμές που δημιουργούνται μεταξύ της κούρνιας και του τοίχου. Επίσης, με αυτόν τον τρόπο μπορείτε να αφαιρείτε τις κούρνιες για καθαρισμό και απολύμανση.


Συνοπτικά:

  • Τοποθετούμε τις κούρνιες σε σημείο που να μπορούμε να καθαρίζουμε σχετικά εύκολα. Μπορούμε να προνοήσουμε να έχουμε ένα μετακινούμενο υλικό από κάτω, πχ λαμαρίνα, τάβλα, πλαστικό, που να συγκεντρώνει τα περιττώματα και να καθαρίζεται εύκολα.

  • Βάζουμε την πιο χαμηλή κούρνια σε ύψος περίπου 45 εκ. από το έδαφος. Αν θέλουμε να βάλουμε άλλες ψηλότερα πρέπει να δημιουργήσουμε και μια υποτυπώδη σκάλα για να μην χρειάζεται να πετούν οι κότες και να διακινδυνεύουν τραυματισμούς.

  • Αποφεύγουμε τα ρεύματα.

  • Δεν τοποθετούμε τις κούρνιες την μια πάνω από την άλλη, για να μην κουτσουλάνε οι κότες πάνω σε αυτές που είναι από κάτω.

  • Δεν τοποθετούμε ποτίστρες και ταϊστρες κάτω από τις κούρνιες.

  • Τοποθετούμε τις κούρνιες σε ψηλότερο σημείο από τις φωλιές.

  • Το ξύλο είναι από τα καλύτερα και φυσικά υλικά, πρέπει όμως να προσέχουμε το θέμα των παρασίτων και των ζωυφίων. Αν υπάρχει τέτοιο θέμα προτιμάμε άλλο υλικό που το επενδύουμε με αντιολισθητική και μονωτική επένδυση.

Με αυτές τις γνώσεις και με την εμπειρία που αποκτούμε με την ενασχόληση με τα πτηνά μας θα εξασφαλίσουμε ότι το κοπαδάκι μας θα είναι υγιές και ξεκούραστο και ότι κάθε βράδυ οι κότες μας κάνουν όνειρα γλυκά, για να μπορούν την επόμενη μέρα να μας προσφέρουν το νόστιμο αβγουλάκι τους.

Μοιραστείτε το:

bottom of page